Bier ingrediënten: Hop
Het kruidenbuiltje van de brouwer
Bier bestaat in de basis maar uit vier ingrediënten: water, mout, gist en natuurlijk hop. Alle ingrediënten hebben hun eigen rol, maar in veel biersoorten is hop de belangrijkste smaakmaker. Het zorgt voor fruitige aroma's, maar ook voor bittere smaken. Vandaag leer je alles over hop!
Vroeger werd bier nog niet met hop gebrouwen. Brouwers gebruikten een mengsel van verschillende kruiden om een bier op smaak te brengen. Veel bieren werden bijvoorbeeld gebrouwen met gruit, een mengsel van (hoofdzakelijk) gagel, salie, rozemarijn en laurierbessen.
De voordelen van hop
In Duitsland werd al langer met hop gebrouwen, maar het plantje verspreidde zich rond 1300 ook naar andere landen, waaronder Nederland. In sommige bieren werd gruit helemaal vervangen door hop. Het groene plantje heeft namelijk een aantal voordelen:
- Hop geeft bier een aangenaam bittere smaak
- Hop geeft bier fruitige aroma's
- Hop verbetert de schuimstabiliteit
- Hop verbetert de houdbaarheid omdat het het bier beschermt tegen bacteriën
Smaken en aroma's van hop
In een hopbel zitten tussen de blaadjes kleine gele korreltjes verborgen. Dit is lupuline en dat is het stofje waar het de brouwers om te doen is. In die lupuline zitten namelijk weer verschillende soorten harsen en oliën die het bier uiteindelijk smaak gaan geven.
Welke smaken en aroma's er vrijkomen ligt onder andere aan het moment waarop je de hop toevoegt aan het bier tijdens het brouwen. Door hop te koken, worden alfazuren in de hars omgezet (geïsomeriseerd) naar iso-α-zuren en die smaken behoorlijk bitter.
Tijdens het koken vervliegen echter ook veel van de aroma's van de hop, die vooral uit de hopolie komen. Voeg je de hop dus pas later tijdens het kookproces toe, dan blijven die aroma's behouden. Je kan dit zelfs doen na het koken; tijdens de vergisting of de lagering. Dan spreek je over dryhoppen of drooghoppen.
Door dit te doen krijgt een bier een uitgesproken hoparoma, zonder dat er bitterheid wordt toegevoegd aan de smaak. Meestal zijn dit fruitige, bloemige of kruidige aroma's. Welke geuren je precies kan herkennen in het uiteindelijke bier is daarbij vooral afhankelijk van de hopsoort die er is gebruikt.
Verschillende hopsoorten
Welke aroma's er precies vrijkomen, is vooral afhankelijk van de hopsoort. Er zijn duizenden hopsoorten ter wereld en er worden continue nieuwe soorten gekweekt, maar je kan ze grofweg onderverdelen in drie types.
Bitterhop
Deze hopsoorten hebben relatief veel alfazuren en kunnen dus veel bitterheid toevoegen aan de smaak van het bier.
Voorbeelden: Apollo, Brewer’s Gold, Columbus, Nugget
Aromahop
Deze hoppen hebben juist veel vluchtige oliën die onder andere fruitige, harsige, kruidige en/of bloemige aroma’s afgeven aan het bier.
Voorbeelden: Cascade, Centennial, Hersbrucker, Saaz
Dubbeldoelhop
Met zowel veel alfazuren en hop aroma’s. Deze hoppen kunnen dus voor allebei de doeleinden worden gebruikt.
Voorbeelden: Amarillo, Mosaic, Citra, Northern Brewer
IPA's op The SUB
Hop verbouwen
De Latijnse naam voor hop is Humulus Lupulus. Humulus verwijst naar de hemel, omdat hop 7 tot 8 meter hoog kan worden en op een goede dag wel 30 cm kan groeien. Lupulus verwijst dan weer naar het Latijnse woord voor wolf, de meest agressieve diersoort in de gebieden waar hop groeit (tussen de 35ste en 55ste breedtegraad). Hop is namelijk een echte woekeraar!
Hoptelers laten hun hop groeien aan een netwerk van lange draden, het zogenaamde hopaanbouwgerust. De plant groeit tussen april en juli tot z'n maximale hoogte, waarna in september meestal de hop wordt geoogst. Hierbij wordt de hoprank aan de onderkant afgesneden, om vervolgens in z'n geheel geoogst te worden.
Het is overigens van belang dat je de vrouwelijke variant van de hopplant gebruikt en dat daar geen mannelijke planten bij in de buurt staan. Als de hopbellen bevrucht worden is het bitterrendement namelijk een stuk lager!
Bier met hop
Hop is één van de vier basisingrediënten van bier en is dus terug te vinden in vrijwel elke biersoort. De mate waarin de aroma's en smaken van hop een rol spelen verschilt echter per biersoort. Zo wordt voor het brouwen van lambiek overjarige hop gebruikt, die wel antibacterieel werkt maar weinig bitterstoffen afgeeft.
Een bierstijl waarin hop wel de hoofdrol speelt is natuurlijk de India Pale Ale. Zeker in de moderne Amerikaanse interpretatie van deze stijl is een glansrol weggelegd voor dit bijzondere plantje. Zo staat in een West Coast de bitterheid centraal, terwijl voor een East Coast of New England meer de fruitige aroma's de show stelen.
Om af te sluiten nog een kleine fun fact: heb je wel eens gemerkt dat de geur van een hoppig bier wat doet denken aan wiet? Dat kan kloppen, want de hopplant hoort bij de Cannabaceae familie en is dus verwant aan cannabis! In haar pure vorm kan hop zelfs dezelfde rustgevende werking hebben.