Hop: het kruidenbuiltje van de BrouwerDe belangrijkste smaakmaker?

Is het niet fascinerend? Met slechts vier bestanddelen kan je een onvoorstelbare hoeveelheid smaken en nuances bereiken: water, gerstemout, hop en gist. De belangrijkste smaakmaker is misschien wel hop, ook wel het kruidenbuiltje van de brouwer genoemd.

Als je hop bestudeert, blijkt het een bijzonder plantje. In het vroege voorjaar steekt het zijn kop boven het zand uit. Als dat kiempje eenmaal de eerste zonnestralen van het voorjaar heeft genoten, volgt een lange groeispurt tot ongeveer half september. Dan kan er worden geoogst.

Gevoelig plantje

De hopplanten groeien metershoog, tot wel zes meter. Hoptelers bouwen zogenaamde gevesten met lange palen en draden, zodat de scheuten van de plant geleid kunnen worden.

Het verbouwen van hop is een arbeidsintensief werkje. Daar komt bij dat hop een gevoelig plantje is. Vroeger waren de telers zoveel met bestrijdingsmiddelen in de weer, dat er nauwelijks een hopboer van boven de vijftig te vinden was. Die tijden zijn gelukkig veranderd.

Wiet

Hop is een direct familielid van hennep. Dat is te zien aan de vorm van de plant, maar ook in de geur is de familieband herkennen. Niet voor niets ruiken sommige bieren skunky of naar wiet.

Hop heeft net als wiet een rustgevende werking. Zo is er hopthee en hopkussens die een goede nachtrust bevorderen. Dat bier ook die werking kan hebben, ligt niet aan de hop. De gebruikte hoeveelheden in bier zijn te laag om die effecten te kunnen merken. 

Geen mannelijke planten

Bij de oogst van hop gaat het om de hopbellen. Deze kleine kegelvormige vruchten bevatten een gele substantie, zogenaamde lupuline. Die heeft de brouwer graag in zijn bier.

Om een goede oogst te krijgen is het wel noodzakelijk dat de vrouwelijke plant niet wordt bevrucht. Bij bevruchting ontstaan zaden en dat maakt de hop ongeschikt voor het brouwen. Daarom wordt er in gebieden waar hop geteeld wordt scherp gelet op eventuele mannelijke hopplanten. Die worden zo snel mogelijk vernietigd.

Groene veebrokken

Als de hop eenmaal is geoogst, kun je er gelijk bier van brouwen. Bier met verse hopbellen is een bijzonderheid. Drink dit bier zo vers mogelijk om optimaal van de smaak te kunnen genieten.

Het grootste deel van de hopproductie wordt gedroogd en samengeperst in grote balen. Deze worden verhandeld en verwerkt tot zogenaamde hoppellets. Die pellets lijken nog het meest op groene veebrokken met een zeer sterk aroma. Die brokken kunnen zo de brouwketel in.

Aroma- en bitterhoppen

De verscheidenheid aan hoppen is enorm. Vele tientallen verschillende hopsoorten worden elk jaar verblijd met nieuwe familieleden. Hop is hip en ook in de hopteelt wordt flink geëxperimenteerd om nieuwe smaken en betere opbrengsten te krijgen.

Al die soorten kun je grofweg verdelen in twee categorieën: Aromahoppen en bitterhoppen. De naam is alleszeggend. De bitterhoppen worden vroeg in het kookproces in de ketel gegooid en zorgen voor de bitterheid. Aromahoppen geven delicate aroma’s (geur) aan het bier. Om die niet te laten vervliegen worden die later in het proces toegevoegd.

India Pale Ale

Een bierstijl die bekend staat om zijn uitbundige hoparoma’s is India Pale Ale. Daar is vooral meer hop aan toegevoegd dan bijvoorbeeld een Pilsener. Hierdoor heeft een IPA meer hoparoma’s, die kunnen variëren van citrusfruit, zoals grapefruit, limoen en citroen tot uitbundig exotische fruit zoals passievrucht en mango. Aroma’s van naaldbomen tot een flinke kruidigheid komen ook voor.

Hop! Bier!

Prachtig voorbeeld van tropisch fruit dat een glas uit stuift is de Punk IPA van Brewdog. Ook de Hop Art van vandeStreek bier uit Utrecht is een fijn hoppig glas bier. Datzelfde geldt voor de iconische Lagunitas IPA, of wat dichter bij huis de Hop met de Gijt.

In hoppige ondergistende bieren kan je goed de invloed van hop proeven. Gulpener Ur-Hop is een goed voorbeeld. Of Borgo My Antonia, een imperial pilsener die veel weg heeft van een IPA.

Single hop

Erg leuk om te proeven: de Torpah serie van de Belgische brouwer Brasserie C. De bieren zijn hetzelfde, op de hop na. Daardoor kan je perfect ontdekken wat hop in bier doet.

Torpah 60 wordt gebrouwen met een Franse hopsoort: Amaris. Het geeft bloemige en kruidige aroma’s. Torpah 90 wordt gebrouwen met Chinook, een uitbundige hop uit de VS die veel citrus aroma afgeeft.

Er zijn zoveel verschillende aroma’s te ontdekken, en dat allemaal dankzij dat ene fascinerende plantje, also known as het kruidenbuiltje van de brouwer.