Bierbrouwen is niet per se goed voor het milieu. Het kan en mag allemaal een stukje duurzamer, maar gelukkig zijn er tegenwoordig genoeg brouwerijen die hun verantwoordelijkheid nemen.

Bier maken betekent gebruik maken van grondstoffen zoals graan, hop en water. Niet al deze ingrediënten zijn eindeloos beschikbaar - vooral water is nogal een dingetje, daar dreigt wereldwijd een tekort aan. Ook wordt er gebruik gemaakt van elektriciteit, zowel voor koeling als verwarming. Bij brouwerijen leeft meer en meer het besef dat er verstandig omgegaan moet worden met al deze ingrediënten processen. Hoe pakken ze dat aan, in Nederland en elders? 

Nederland

Een mooi Nederlands voorbeeld is de Gulpener Bierbrouwerij. De brouwerij bestaat al bijna 200 jaar en heeft een stevige familiebinding: Jan-Paul Rutten, de huidige directeur, is van de achtste generatie. Rentmeesterschap, ofwel het besef dat een familiebedrijf geen ‘bezit’ is maar iets waarop je mag passen en doorgeven aan komende generaties, zit diep verankerd in het DNA van de brouwerij.

Vanuit de overtuiging dat ‘gesleep’ met grondstoffen onverantwoord is, startte men eind jaren negentig al met de inkoop van grondstoffen bij lokale boeren. Er wordt gebrouwen met door mergel gezuiverd water uit eigen bronnen, hop uit eigen hoptuin en gerst, tarwe, rogge en spelt van lokale boeren. Zo versterkt de brouwerij de eigen regio en verkleint ze de ecologisch voetafdruk. Enkele bieren zijn biologisch gecertificeerd, en de brouwerij is de enige in Nederland die het Milieukeurmerk mag voeren: het milieu wordt zo min mogelijk belast.

Steeds meer brouwerijen volgen dit voorbeeld en proberen grondstoffen te gebruiken waar bij de teelt zo min mogelijk bestrijdingsmiddelen, meststoffen en overige milieuonvriendelijke zaken zijn gebruikt.

Ook de Amsterdamse brouwerij Oedipus maakt werk van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het begon als huurbrouwer, en toen de eigen brouwerij eenmaal stond heeft men meteen grip genomen op energiegebruik en afvalstromen.

Ook hier zoveel mogelijk biologische ingrediënten, en het bostel (het graanafval) wordt hergebruikt als veevoer - of er wordt brood van gebakken. De grootste stap zette Oedipus door het dak vol te zetten met zonnepanelen: een groot deel van de elektriciteit wekt de brouwerij zelf op. 

Microbrouwerijen

Maar niet alleen de grotere brouwerijen hebben initiatieven om duurzamer te brouwen neem bijvoorbeeld de BIRD Brewery. Zij hebben weer een hele andere weg ingeslagen dan Gulpener of Oedipus, namelijk compenseren. Een van hun initiatieven is het planten van bomen  per hectoliter die zij brouwen. Hierdoor hebben ze op het moment al meer dan 100.000 bomen geplant! Dit is natuurlijk al een geweldig initiatief tegen de uitstoot van het brouwen maar dat is niet het enige vervuilende aan het bier brouw proces. Hierom heeft de Bird Brewery nog een initiatief wat met compenseren te maken heeft. Namelijk het doneren van water. Ze werken samen met Made Blue om zoveel mogelijk mensen te kunnen voorzien van drinkwater.

En zo zijn er nog vele andere kleine brouwerijen die op dit moment meegaan met de verduurzaming van de biersector. Ik kreeg een mooi voorbeeld tijdens een gesprek met een brouwer van Vet & Lazy afgelopen zomer. Zij vonden twee pallets (lees 600 kilo) aan grapefruit die over de verkoopdatum waren maar nog gewoon goed waren om te gebruiken. 2 maanden later was daar dan hun nieuwe Radler, gebrouwen met precies deze grapefruits. Zo kwam er een verfrissend bier uit dit ‘afval’.

Amerika

In Amerika gaan ze nog verder: Anderson Valley, in het Californische Boonville, is geheel ‘solar powered’ en beschikt over een waterzuiveringsinstallatie die het afvalwater schoner teruggeeft aan de omgeving dan zij het uit de leiding tapte. Uitgerekend in Californië is dit waardevol: de zon schijnt er soms onbarmhartig, en water is er schaarser dan een paashaas tijdens de kerstdagen. 

Iets noordelijker van Anderson Valley doet Sierra Nevada Brewing een duit in het zakje: ook hier zonnepanelen en grondige waterzuivering, waarnaast in samenwerking met Elon Musk’s Tesla een serie milieuvriendelijke batterijen is geplaatst waarin elektriciteit wordt opgeslagen die niet meteen gebruikt kan worden. Naast zonnepanelen heeft de brouwerij windmolens op haar terrein en wordt alle afval die niet hergebruikt kan worden omgezet in biomassa. Daar wordt dan ook weer milieuvriendelijke stroom van gemaakt. 

Duurzame verpakking

Maar niet alleen het brouwproces is belangrijk voor de verduurzaming van de sector. Op het gebied van verpakking valt zeker nog het nodige te verbeteren. Traditioneel zit bier in een fles (voor de consument) of een fust (voor het café). Nu is er veel te doen om de kwaliteit van het bier in zo’n fles - licht heeft er bijvoorbeeld vrij spel op, iets wat de smaak niet ten goede komt. Blik is in dat opzicht een veel betere verpakking, maar veel consumenten staan nog huiverig tegenover deze bierverpakking. Duidelijk wordt wel dat blik, naast een kwalitatief voordeel, ook een duurzaamheidsvoordeel biedt ten opzichte van de fles.

Lees ook: Brouwerij Troost - Biologisch in blik

Statiegeldflessen worden vele malen hergebruikt, maar zijn niet eindeloos bruikbaar - ze gaan gemiddeld tien keer mee voordat ze vervangen worden. Al die tijd rijden vrachtwagens ermee op en neer, vol en leeg - daarmee wordt heel wat diesel verstookt. Hier onderscheidt blik zich meteen positief: het weegt minder en is compacter, waardoor er bijna 50% meer bier in een vrachtwagen past.

Ook kosten statiegeldflessen veel water: het spoelen van de flessen en de kratten (!) is milieu intensief. Wegwerpflessen hebben dat probleem niet, al worden ze vaak wel voorgespoeld - maar met het recyclen van glas is weer veel energie gemoeid. Datzelfde geldt voor blik, al ligt het rendement wel veel hoger (glas kent een recyclepercentage van 68% en blik haalt al meer dan 98%). Beiden zijn verre van ideaal, maar betere oplossingen hebben we nog niet - anders dan de tap.

Fusten - eigenlijk heel grote blikjes, denk daar eens over na - worden ook eindeloos gespoeld en hergebruikt, en dus vol en leeg op en neer gereden. Daar gaat veel energie mee verloren, nog los van het waterverbruik. Steeds meer in opkomst zijn wegwerpvaten, gemaakt van plastic. De fabrikanten - het Nederlandse Lightweight Containers, producent van Key Keg voorop - spannen zich in om die wegwerpvaten niet bij het gewone afval te laten belanden maar zamelen deze in om maximaal te worden hergebruikt.

Beerwulf

Beerwulf zelf is natuurlijk ook onderdeel van de biersector. Wij zijn dan ook bezig met het starten van het verduurzamen van onze processen. Op dit moment proberen wij de focus op deze twee sleutel gebieden van ons werk te leggen om te verbeteren.

• Circulariteit vergroten
• Uitstoot verminderen

Maar hoe doen wij dit?

Om de circulariteit te vergroten focussen we vooral op onze vaten, of het nou van The SUB is of BLADE is. Een initiatief wat wij als Nederlanders al een tijd kennen is statiegeld. HIer willen we dan ook graag aan mee doen op onze plastic PET vaten in al onze markten. Gelukkig gaat Europa ook tegelijkertijd op met dit initiatief want verschillende landen zijn hier nu ook mee bezig. Dit is voor The SUB.

Een ander ijzer in het vuur is de verkoop van gerenoveerde BLADE, dit is momenteel operationeel in het Verenigd Koninkrijk. Ook focussen we meer op reparatie in plaats van vervanging zo wordt de levenscirkel verlengt.

Lees ook: Duurzaamheid bij Beerwulf

Duurzaamheid heeft natuurlijk veel meer kanten. We focussen ook op onze uitstoot en het verminderen daarvan. Zo zoeken wij uit of onze leveranciers klimaatneutraal kunnen leveren en kiezen we zo met welke partijen wij in zee gaan. Zodat wij in 2030 in alle landen klimaat neutrale opties kunnen gebruiken. Dit proberen wij te doen in de vorm van een samenwerking met ClimatePartner, deze partner helpt ons onze referentiekoolstofvoetafdruk te berekenen.

Het zijn initiatieven als deze die er toe bijdragen dat de bierindustrie steeds duurzamer en groener wordt. Daar mag best op gedronken worden!