Alle wegen leiden naar WestmalleDe oorsprong van de 'oertripel'
Westmalle was mijn eerste liefde in bier, en die vergeet je niet. Niet alleen voor mij persoonlijk of zelfs voor België alleen, maar voor de ganse wereld is deze trappist een iconisch biermerk.
We spreken soms over de ‘oertripel’ of de ‘moedertripel’. De bieren van Westmalle zijn nog steeds de globale referentie voor een geslaagde Belgische dubbel en tripel.
Enkel, dubbel en tripel
Wie een tripel bestelt op café, verwacht een zwaar blond bier, en dubbel is voor ons synoniem voor donker. Dat was echter niet altijd zo. Waar de benaming vandaan komt, is niet met zekerheid te achterhalen. Een theorie is dat de pater en het gewone volk in de middeleeuwen een licht alcoholisch bier dronk bij de maaltijd. Maar voor speciale gelegenheden verkoos men een zwaarder bier. Omdat de meeste mensen niet konden lezen, zette de brouwer (krijt-)kruizen op de vaten. Op een vat zwaarder bier, twee kruizen (dubbel) en op het vat van het zwaarste bier drie kruizen (tripel).
Iedereen tripel
Sinds 1836 wordt er bier gebrouwen in Westmalle. Toch werd hun gerstenat oorspronkelijk niet gecommercialiseerd. Meeste inkomsten kwamen voor de trappistenabdij uit de landbouw. Bier bleef binnen de muren. De trappisten van Westmalle zagen in de begintijd zelfs meer heil in de wijnteelt.
De wereld verandert wanneer de wet Vandervelde in 1919 zijn intrede doet en bepaalt dat er in cafés geen sterke drank meer mocht worden verkocht. Dit om alcoholmisbruik bij arbeiders te voorkomen, die toen massaal hun vlucht in de jenever zochten. Dat zorgde voor een gat in de cafémarkt die brouwers maar al te graag opvulden.
Veel van de ons nu bekende zware bieren zagen in de daaropvolgende periode het levenslicht. Ook de monniken volgden deze evolutie en de verkoop breidde zich uit tot in Antwerpen. Bier werd niet alleen per vrachtwagen geleverd, de abdij had zelfs zijn eigen tramspoor die aansloot op de tramlijn Antwerpen-Turnhout.
Toen het zwaarste bier van Westmalle als tripel in 1956 op de markt kwam, en succes kende, wilden andere brouwers maar al te graag mee op de kar springen. Overal in België begonnen tripels op te duiken. En gezien die van Westmalle blond was, waren zij dat ook. Hoewel er donkere tripels bestonden en soms nog bestaan, werd ‘tripel’ hierdoor synoniem voor een zwaar gistfruitig blondje.
Geen blozende paters
Overal ter wereld zien we brouwers een Belgische tripel brouwen naar het voorbeeld van Westmalle. De kwaliteit van het bier is gedurende decennia immers niet verminderd. Zo werkt men nog altijd met hopbloemen. In 1956 werd de brouwerij gemoderniseerd en het recept van de tripel nogmaals aangepast, naar zijn definitieve vorm.
Oog voor traditie staat ook vandaag niet gelijk aan stilstand. Onder begeleiding van brouwmeester Jan Adriaensens wordt regelmatig geïnvesteerd in de brouwerij. Zo kwamen er nieuwe gistingstanks, een nieuwe afvullijn en warme kamers die ondergronds liggen en zo de binnentuin niet verstoren.
Hoewel de 32 paters al lang niet meer mee zelf brouwen, zetten ze wel nog de lijnen uit. Ze waken erover dat het bier de waarden van de trappisten vertegenwoordigt en de kwaliteit gegarandeerd blijft. Want vergis je niet, het leven gewijd aan God blijft centraal staan. Ze leven volgens de regel van Benedictus: ‘ora et labora’ ofwel ‘bid en werk’. Ook volledig in lijn met hun levensvisie worde de extra opbrengsten ingezet voor goede doelen in eigen streek, als voor het ondersteunen van trappistenkloosters over gans de wereld. Om dezelfde reden blijft al hun publiciteit erg sober, daarom ga je nooit grootse advertenties met blozende paters zien.
Refterbier?
En tot slot, wat is dan gebeurd met het refterbier, dat lichte bier dat de paters dronken bij de maaltijd? Dat bestaat ook nog: de Westmalle Extra. Dit blondje is het refterbier van de paters, heerlijk licht met slechts 4,8 %. Het wordt niet gecommercialiseerd en slechts tweemaal per jaar gebrouwen.